Sağlık Çalışanları Fiili Hizmet
T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sayı : 66325 124-201.99-E. 11154977
Tarih: 03/09/2018
Konu : Sağlık çalışanlarına fiili hizmet süresi zammı verilmesi
GENEL YAZI
Bilindiği üzere, 3/8/2018 tarihli ve 30498 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren 7146 sayılı Askerlik Kanunu ile Diğer Bazı Kanunlarda ve 663 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 11 inci maddesiyle 5510 sayılı Kanunun 40 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan tabloya (20) sıra numarası eklenmiş olup, söz konusu maddeyle insan sağlığına ilişkin işlerde; 11/4/1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, 25/2/1954 tarihli ve 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu ve 18/12/1953 tarihli ve 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun kapsamında sağlık meslek mensubu sayılan ve insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışanlar fiili hizmet süresi zammı kapsamına alınmıştır.
Buna göre, 3/8/2018 tarihinden itibaren insan sağlığına ilişkin işlerde 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalılardan ilgili kanunlarına göre sağlık meslek mensubu sayılmak ve insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışmak şartıyla bu kapsamda geçen sürelerinin her 360 günü için 60 gün fiili hizmet süresi zammı beş yılı geçmemek üzere toplam prim ödeme gün sayılarına eklenecektir. Söz konusu işlerde en az 3600 gün çalışılması halinde ise toplam prim ödeme gün sayısına ilave edilen fiili hizmet süresi zammının yarısı emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir.
27/9/2008 tarihli ve 27010 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulamasının Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin geçici 1 inci maddesinin altıncı fıkrasında, 2008 yılı Ekim ayı başından önce 5434 sayılı Kanunun mülga 32 nci maddesi kapsamında fiili hizmet süresi zammı ve 506 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesinin itibari hizmet süresi kapsamında sayılan işlerden olmadığı halde, 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde sayılan işler ve işyerlerine girecek nitelikte çalışması olanların 2008 Ekim ayı öncesi bu kapsamda geçen çalışmalarının emeklilik yaş haddi indiriminden yararlanmak için aranan gün sayısı hesabında dikkate alınmayacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu itibarla, insan sağlığına ilişkin işlerde ilgili kanunlarına göre sağlık meslek mensubu olmak 3/8/2018 talihinden önce geçen çalışma süreleri, emeklilik yaş haddi indiriminden yararlanabilmek için aranan 3600 gün hesabında dikkate alınmayacaktır.
5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi kapsamında sayılan iş veya görevlerde çalışan sigortalıların fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmesi, işin risklerine maruz kalınmasına bağlı bulunduğundan, doğrudan işin kontrolü ve denetim görevini üstlenen ve/veya idareci konumunda olan sağlık meslek mensupları, insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde fiilen çalışmadıkları sürece fiili hizmet süresi zammından yararlandırılmayacaktır.
Fiili hizmet süresi zammı kapsamında olan işyerlerinde çalışan sigortalıların çalışılan ayın bazı günlerinde kapsam dışı işlerde geçen süreleri ile kapsamda olan işlerde fiilen çalışmayarak işin riskine maruz kalmadıkları 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilen tatil günleri ile yıllık izin, ücretsiz izin, ücretli izin, sıhhi izin ve eğitim kurs süreleri 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi kapsamında değerlendirilmeyecektir.
1219 sayılı Kanun, 6283 sayılı Kanun ve 6197 sayılı Kanun kapsamında sağlık meslek mensubu sayılan ve insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışanların çalıştıkları işyerlerinin iş kolu kodları (Ek-1), meslek kodları ise (Ek-2) listesi Genel Yazı ekinde yer almaktadır.
Meslek kodlarının yer aldığı (Ek-2) listede ise 1219, 6283 ve 6197 sayılı kanunlara göre sağlık meslek mensubu sayılanlar için meslek kodları belirlenmiş olup, bu meslek kodları dışında laikli meslek kodları ile fiili hizmet süresi zammı kapsamında bildirim yapılmayacaktır (örneğin, 5329.01-Hastane hizmetlisi gibi). Kurumumuza yapılacak müracaatlarda veya incelemelerde bu listeye eklenmesi gerektiği belirtilen ve ünitelerce de gerekçeleri ile birlikte uygun görülen meslek kodlarının (adlarının) Genel Müdürlüğümüze yazı ile bildirilmesi gerekmektedir.
Fiili hizmet süresi zammı kapsamında olan sigortalıların işin riskine maruz kaldıkları süreler ve işin riskine maruz kalmadıkları süreler için farklı aylık prim ve hizmet belgeleri düzenlenerek Kuruma bildirim yapılacaktır. İşverenlerce, aynı ayda aynı sigortalı için iki ayrı aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenmesi gerektiği durumlarda, her iki belgenin düzenlenmesi sırasında da eksik gün nedeni olarak “13-Diğer Nedenler” seçeneği işaretlenecektir.
Fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki işyerlerinden Kurumumuza fiili hizmet süresi zammı kapsamında yapılan bildirimler için e-bildirge programında her ay için azami 26 gün hizmet bildirimi kontrolü bulunduğundan, söz konusu belge türleri ile 26 günden fazla hizmet bildirimi yapılamayacaktır.
5510 sayılı Kanunun 40 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan tabloya (20) sıra numarası 3/8/2018 tarihinden geçerli olmak üzere eklendiğinden 2018 yılı Ağustos ayında tam çalışması bulunan sağlık meslek mensupları için 3/8/2018 tarihinden itibaren tuh hizmet süresi zammı kapsamında en fazla bildirilebilecek gün sayısı, toplam prim ödeme gün sayısının 30’a bölünmesi sonucunda çıkan gün sayısının 26 ile çarpılmasıyla bulunacaktır. Bu şekildeki hesaplamada gün kesirleri bir gün kabul edilecektir.
Buna göre, işverenlerce;
– Özel sektör işyerlerinde çalışanlar için 2018 yılı 8 inci aya ait aylık prim ve hizmet belgeleri gönderilirken, 3/8/2018 tarihinden itibaren 28 gün fiili hizmet süresi zammına kapsamına girilebilecek nitelikte çalışmanın bulunduğu göz önüne alındığında, fiili hizmet süresi zammı gün sayısı (28/30) x 26 = 24,27 gün bulunmakla birlikte, gün kesirleri bir gün kabul edildiğinden gün sayısı 25 gün olacaktır. (29) numaralı belge türünden azami 25 gün, (01) numaralı belge türünden asgari 5 gün olacak şekilde toplamda 30 gün hizmet bildirilmesi gerekmekte olup, eksik gün nedeni olarak “13-Diğer Nedenler” seçeneği işaretlenecektir.
– Kamu işyerlerinde işsizlik sigortasına tabi olmayan sigortalılar için 2018 yılı 7 nci aya (15 Temmuz – 14 Ağustos) ait aylık prim ve hizmet belgeleri gönderilirken; 3/8/2018 tarihinden itibaren 12 gün fiili hizmet süresi zammına kapsamına girebilecek nitelikte çalışmanın bulunduğu varsayıldığında, fiili hizmet süresi zammı gün sayısı (12/30) x 26 = 10,40 gün bulunmakla birlikte, gün kesirleri bir gün kabul edildiğinden gün sayısı 11 gün olacaktır. (30) numaralı belge türünden azami 11 gün, (13) numaralı belge türünden asgari 19 gün olacak şekilde toplamda 30 gün hizmet bildirilmesi gerekmekte olup, eksik gün nedeni olarak ”13-Diğer Nedenler” seçeneği işaretlenecektir.
Fiili hizmet süresi zammı kapsamında bulunan sağlık meslek mensuplarından özel sektör işyerlerinde çalışanlar için 2018 yılı Eylül ayı ve sonrası, kamu sektör işyerlerinde çalışanlar için de 2018 yılı Ağustos ayı ve sonrasında tam çalışması bulunanlar, ay içerisinde işe giriş ve çıkışı olanlar ile kısmi süreli iş sözleşmesine dayalı olarak çalışması bulunanların bildirimlerinin ne şekilde yapılacağı aşağıdaki örneklerde açıklanmıştır.
Örnek 1: Özel (A) hastanesinde “Doktor/Tabip” olarak görev yapan sigortalının 2018 yılı Eylül ayında hafta tatili hariç tam çalışması bulunmaktadır.
Bu sigortalı için
2018/09 dönemine ait Aylık Prim ve Hizmet Belgesi/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile
toplamda 30 günü geçmeyecek şekilde (29) numaralı belge türünden azami 26 gün,
(01) numaralı belge türünden de asgari 4 gün hizmet bildirilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan,
ay içinde işe girişi ya da işten çıkışı olanlar için fiili hizmet süresi zammına tabi belge türleri ile bildirimi yapılacak azami gün sayısı, sigortalı adına o ay bildirilecek toplam prim ödeme gün sayısının 30’a bölünmesi ile çıkan sonucun 26 ile çarpılmasıyla bulunacaktır. Bu şekildeki hesaplamada gün kesirleri bir gün kabul edilecektir. Fiili hizmet süresi zammı dışındaki çalışmalar için de normal belge türleri ile bildirim yapılacaktır. Her bir belge türü için eksik gün nedeni olarak “13-Diğer Nedenler” seçilecektir.
Örnek 2: Sigortalı 10/09/2018 tarihinden itibaren özel (B) hastanesinde “anestezi teknisyeni” olarak göreve başlamıştır.
Sigortalının işe girdiği 10/09/2018 tarihinden o ayın son gününe kadar ki sürede toplam prim ödeme gün sayısı 21 ’dir.
Sigortalının çalışmasından dolayı fiili hizmet süresi zammına esas azami gün sayısı, (21/30) x 26 =18,20’dir. Hesaplamada gün kesirleri bir gün kabul edileceği için bulunan gün sayısı 19 kabul edilecektir.
Bu nedenle, işveren tarafından sigortalı için, (29) numaralı belge türünden azami 19 gün,
(01) numaralı belge türünden asgari 2 gün olmak üzere toplamda 21 gün hizmet bildirilecektir.
Örnek 3: (C) Devlet hastanesinde “hemşire” olarak görev yapan sigortalının 26/10/2018 tarihinde işten ayrıldığı, çalıştığı sürece hafta tatili haricinde tam süreli çalıştığı varsayıldığında;
bu sigortalı için (12/30) x 26 = 10,4 gün (gün kesirleri bir gün kabul edileceği için fiili hizmet zammına tabi verilecek gün sayısı 11 gün);
(30) nolu belge türünden azami 11 gün,
(13) nolu belge türünden asgari 1 gün olacak şekilde toplamda 12 gün hizmet bildirilecektir.
5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde; sigortalıların günlük kazançlarının hesabında esas tutulan gün sayılarının, aynı zamanda, bunların prim ödeme gün sayılarını göstereceği, ancak, işveren ve sigortalı arasında kısmi süreli hizmet akdinin yazılı olarak yapılmış olması kaydıyla, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışan ve çalıştığı saat karşılığında ücret alan sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısının, ay içindeki toplam çalışma saati süresinin 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresine göre hesaplanan günlük çalışma saatine bölünmesi suretiyle bulunacağı, bu şekildeki hesaplamada gün kesirlerinin bir gün kabul edileceği, (ı) bendinde ise işveren ve sigortalı arasında çağrı üzerine çalışmaya dayalı yazılı iş sözleşmesinde taraflar arasında çalışma süresi gün, hafta ve ay olarak belirlenmemiş ise, sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısının haftalık çalışma süresi en az yirmi saat kararlaştırılmış sayılarak (h) bendi hükmüne göre hesaplanacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu çerçevede, 4857 sayılı İş Kanununa göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sağlık meslek mensuplarının hizmet bildirimleri 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesinde öngörüldüğü şekilde yapılacak olup, buna ilişkin örnek aşağıda verilmiştir.
Örnek 4: Özel (Ç) hastanesinde “Fizyoterapist” olarak görev yapan sigortalı; hastane ile yapmış olduğu kısmi süreli iş sözleşmesine istinaden ayda fiili olarak 80 saat çalışmaktadır.
Bu çalışma saatinin günlük çalışma saatine bölünmesi suretiyle bulunan gün sayısı (80 / 7,5 = 10,66) olup, gün kesirleri bir gün kabul edildiğinden (29) nolu belge türü ile 11 gün hizmet bildirimi yapılacaktır.
İlgili kanunlarına göre; insan sağlığına ilişkin işlerde belirtilen meslek mensuplarından sayılmakla birlikte (Ek-2), yaptığı iş ile ilgili olarak uygulanması gereken fiili hizmet zammı süresinin fazla olması durumunda; fiili hizmet süresi zammı gün sayısı fazla olan bent kapsamında Aylık Prim ve Hizmet Belgesi/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin verilmesi gerekmektedir.
Örnek 5: Özel (D) Hastanesinde “Tıbbi Görüntüleme Teknisyeni/Teknikeri” olarak görev yapan sigortalı, her ne kadar insan sağlığına ilişkin işlerde belirtilen meslek mensuplarından sayılsa da yaptığı iş ile ilgili olarak Kanunun 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan tablonun (11) sıra numarasına göre 90 gün fiili hizmet süresi zammına tabi olduğundan sigortalı ile ilgili düzenlenecek belge türü (01) ve (32) olacaktır.
Fiili hizmet süresi zammı kapsamında bildirim yapılabilmesi, işin riskine maruz kalınmasına bağlı olduğundan, başhekim gibi işin idareciliğini üstlenen bir hekim her ne kadar sağlık meslek mensubu sayılsa da doğrudan insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde çalışmadığı sürece fiili hizmet süresi zammından faydalandırılmayacaklardır. Bu nedenle, başhekim olarak görev yapan kimseler için sadece, insan sağlığı için koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde fiilen çalıştıkları süre kadar fiili hizmet süresi zammı kapsamında bildirim yapılması gerekmektedir. İdarecilikte geçirilen süre için fiili hizmet süresi zammı kapsamında Aylık Prim ve Hizmet Belgesi/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi düzenlenmeyecektir.
Örnek 6: Özel (E) Hastanesinde münhasıran “Başhekim” olarak görev yapan sigortalının hafta tatilleri hariç tam çalışması bulunmaktadır. 2018 yılı Ağustos ayı için önceden olduğu gibi (01) nolu belge türü ile 30 gün üzerinden hizmet bildirimi yapılmaya devam edilecektir.
Kısa vadeli sigorta kollarına tabi çalışanlarla yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar fiili hizmet süresi zammından yararlandırılmayacaktır.
İş kolu kodu itibariyle fiili hizmet süresi zammı kapsamında olmadığı halde, çalıştırılan kişinin mesleği veya yaptığı iş nedeniyle fiili hizmet süresi kapsamında sigortalı bildirimi yapması gereken işyerlerinin bu kapsamda tanımlanması işleminin; Sigorta Primleri Genel Müdürlüğünün 18/09/2015 tarihli ve E.4823468 sayılı Genel Yazısı uyarınca, ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezi işveren servisleri tarafından yapılması gerekmektedir.
Örnek 7: “5510- Otel ve Benzer Konaklama Yerleri” iş kolunda tescil edilmiş işyerinin, Kanunun 40 ıncı maddesinde sayılan işyerlerinden olmamasına rağmen sağlık meslek mensubu (Tabip, Hemşire vb.) çalıştırdığını belgelendirmesi halinde, işyerinin (29), (30), (31) ve (53) nolu belge türlerine tanımlama işlemi yapılacaktır.
12/5/2010 tarihli ve 27579 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 103 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında; daha önce Kuruma belge türü veya kanun numarası hatalı seçilerek verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerine ilişkin düzeltme amaçlı olarak yasal süresi dışında verilen aylık prim ve hizmet belgelerinin, düzeltme ile fiili hizmet süresi zammı kazandırma hali hariç, belgede kayıtlı sigortalılar ve bu sigortalıların prim ödeme gün sayısı ile prime esas kazanç tutarının aynı olması kaydıyla ayrıca incelemeye gerek kalmaksızın işleme alınacağı, bu nitelikte verilen aylık prim ve hizmet belgelerine idari para cezası uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu çerçevede, insan sağlığına ilişkin işlerde sağlık meslek mensubu olarak çalışanların çalıştıkları işyerlerinin iş kolu kodları Kurumumuzca belirlenerek e-bildirge programına tanımlanmış olduğundan, fiili hizmet süresi zammı kapsamına yönelik olarak ayrıca bir incelemeye gidilmeksizin yasal süresi içinde fiili hizmet süresi zammı dışındaki belge türleri ile Aylık Prim ve Hizmet Belgesi/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi veren işyerlerinden belgede kayıtlı sigortalıların prim ödeme gün sayısı ile prime esas kazanç tutarının aynı olması kaydıyla sonradan bu sigortalılar adına kağıt ortamında düzeltme amaçlı olarak verilen bildirimler için uygulanan
idari para cezaları iptal edilecektir.
Örnek 8: (G) Devlet hastanesinde “acil tıp teknisyeni” olarak görev yapan sigortalının 2018 yılı 7 nci aya (15 Temmuz – 14 Ağustos) ait hizmetleri yasal süresi içerisinde sehven aylık prim ve hizmet belgesinin (13) numaralı belge türü ile 30 gün üzerinden bildirilmiştir.
Sigortalı 3/8/2018 tarihinden itibaren fiili hizmet süresi zammı kapsamına alındığından; (13) numaralı belge türü için iptal, (30) numaralı belge türü için 11 gün asıl, (13) numaralı belge türünden de 19 gün ek belgeler kağıt ortamında düzenlenerek Kuruma verilecektir. Söz konusu ek ve asıl bildirgelerden dolayı oluşan idari para cezaları ise kaldırılacaktır.
Bilgi ve gereğini rica ederim.
İsmail YILMAZ
Genel Müdür
Ek-1:Kanun kapsamında belirlenen işkolu kodları
Ek-2:Kanun kapsamında belirlenen meslek kodları