VERGİ BEYANNAMELERİNİN DAMGA VERGİSİNİN GİDER YAZILMASI HUSUSU

Damga vergisi Kanununa göre verilen beyannameler için ödenen damga vergileri Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanununa göre gider yazılıp yazılmayacağı bu makalenin  konusunu oluşturacaktır.

DAMGA VERGİSİ KANUNUNA GÖRE BEYANNAMELERİN  DAMGA VERGİSİ

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1’inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olacağı, 3’üncü maddesinde de damga vergisi mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu belirtilmiştir.

Bu kanundaki kağıtlar terimi, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeleri ifade eder.

Kanun’a ekli (1) sayılı tabloda, 1- Akitlerle ilgili kağıtlar, 2- Kararlar ve mazbatalar, 3- Ticari işlemlerde kullanılan kağıtlar, 4- Makbuzlar ve diğer kağıtlar ana başlıkları altında, üzerinden damga vergisi alınacak kağıtlar tek tek sayılmıştır.

IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar bölümünün 2 nci kısmında “Beyannameler (Bu beyannamelerin sadece bir nüshası vergiye tabidir)” şeklinde hüküm bulunmaktadır.

Bu kısımda, damga vergisine tabi vergi beyannameleri ve damga vergileri aşağıdaki gibidir[1].    

Vergi beyannameleri:                                                                               

-Yıllık gelir vergisi beyannameleri                                                             (39,65 TL.)

– Kurumlar vergisi beyannameleri                                                             (53,00 TL.)

– Katma değer vergisi beyannameleri                                                        (26,25 TL.)

 -Muhtasar beyannameler                                                                          (26,25 TL.)

– Diğer vergi beyannameleri (damga vergisi beyannameleri hariç)            (26,25 TL.)

-Gümrük idarelerine verilen beyannameler                                               (53,00 TL.)

 -Belediye ve il özel idarelerine verilen beyannameler                              (19,55 TL.)

Yıllık Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannamesi eki olarak verilen bilançolar, gelir tabloları ve işletme hesabı özetleri de 1 sayılı Tablonun III. Ticari işlemlerde kullanılan kağıtlar bölümünün 2/b kısmında  “Resmi dairelere ve bankalara ibraz edilen bilançolar ve işletme hesabı özetleri” damga vergisine tabi kağıtlar arasında sayılmaktadır.

Damga Vergisine tabi bilanço, gelir tablosu ve işletme hesabı özetleri ile damga vergileri  aşağıdadır[2].

-Bilançolar                                                                                                 (30,60 TL.)

-Gelir tabloları                                                                                           (14,85 TL.)

-İşletme hesabı özetleri                                                                              (14,85 TL.)

Yukarıda belirtilen kanun hükümlerinin incelenmesinden de anlaşılacağı üzere vergi beyannameleri ve ekleri damga vergisine tabidir.

VERGİ BEYANNAMELERİNİN DAMGA VERGİSİNİN GİDER YAZILMA SORUNU

Vergi beyannamelerinde yer alan damga vergilerinin gelir vergisi ve kurumlar vergisi açısından gider yazılma durumu aşağıda değerlendirilecektir.

Damga Vergisi Kanununda, damga vergisinin gider yazılacağına ilişkin bir düzenleme olmadığından Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanunundaki hükümlere bakmak gerekecektir.

Gelir Vergisi Kanunu:

Vergi beyannameleri nedeniyle ödenen damga vergilerinin gider yazılma durumu ticari kazanç ve serbest meslek kazancı açısından değerlendirilmesi:

-193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37’nci maddesinde, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu hükmü yer almakta olup aynı Kanun’un “İndirilecek Giderler” başlıklı 40’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde ise işletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve harçların safi kazancın tespitinde gider olarak indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Bu hükme göre; ticari kazanç mükelleflerinin vergi beyannamelerindeki damga vergilerini ilgili yılda ödemeleri ve tevsik etmeleri koşuluyla ticari kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapabilirler. İstanbul Vergi Dairesi Başkalığının da aynı mahiyette özelgesi bulunmaktadır[3].

-Aynı Kanun’un 65 ve 66’ncı maddelerine göre, her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancı ve serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenler de serbest meslek erbabıdır.

Bu çerçevede aynı Kanun’un “Mesleki Giderler” başlıklı 68’inci maddesinde ise serbest meslek kazancının tespitinde hâsılattan indirilecek giderler bentler halinde sayılmış olup söz konusu maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderlerin, (9) numaralı bendinde ise mesleki kazancının elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek, ilan ve reklam vergileri ile iş yerleriyle ilgili ayni vergi, resim ve harçların serbest meslek kazancının tespitinde hâsılattan indirileceği hükme bağlanmıştır.

Bu hükme göre de, serbest meslek faaliyeti nedeniyle verilen vergi beyannameleri için ödenen damga vergilerinin, Gelir Vergisi Kanunu’nun 68’inci maddesinde sayılan giderler arasında yer almamasından dolayı serbest meslek kazancınızın tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmadığı İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının görüşüdür[4].

Bu görüş lafzi yorum olarak bize göre de uygundur. Beyannamelerin damga vergisi bir gider olmakla beraber gelirin elde edilmesi ve idamesi ile bir ilgisi yoktur. Bu giderler faaliyetin sonucuyla ilgilidir. O nedenle indirimi söz konusu değildir.

Bu hüküm serbest meslek kazanç mükellefleri için olumsuz ayrımcılığa neden olmakta ve eşitsizlik yaratmaktadır. Halen Türkiye Büyük Millet Meclisinde bulunan “Gelir Vergisi Tasarısı” aynen kanunlaştığında bu sorun çözümlenmektedir[5]. Bu tasarı kanunlaşmadığı takdirde kanun metni düzeltilmesi veya kanunun ruhuna uygun bir yorumla uygulamaya yön verilmesi uygun olacaktır.

Kurumlar Vergisi Kanunu:

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6/2 nci maddesinde ;” Safî kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır.” hükmü bulunmaktadır. Bu hükme göre, kurumlar vergisi mükellefleri de, vergi beyannameleri nedeniyle ödedikleri damga vergisini yukarda gelir vergisi ticari kazanç mükellefleri ile ilgili kısımda yapılan açıklamalara uygun olarak indirim konusu yapabileceklerdir.

DİĞER HUSUSLAR

Gelir vergisi ticari kazanç mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefleri yukarda yapılan açıklamalara göre bazı vergi beyannameleri eki  olan bilanço, gelir tablosu ve işletme hesabı özeti damga vergilerinin de gider olarak indirilebileceği görüşündeyim.

SONUÇ

Gelir Vergisi ticari kazanç mükellefleri ile kurumlar vergisi mükelleflerinin vergi beyannamelerine ilişkin olarak ödedikleri ve belgeledikleri damga vergisini gider olarak indirebilmektedirler. Gelir Vergisi serbest meslek kazanç mükellefleri ise bu indirimden yararlanamamaktadır.

Yorumlar